संस्कृतांत गुरू (गुरु) म्हळ्यार ‘गु’ (काळोख) आनी ‘रु’ (उजवाड). खऱ्या गिन्यानाच्या वा प्रज्ञाच्या उजवाडान अज्ञानाचो काळोख पयस जाता अशें गुरू शिकयता. जेजूक इतली चतुर शिकवण काळखांत रावपी लोकांक प्रबुध्द करपी अशी वळखतात की ताका गुरू वा आचार्य मानूंक जाय. आरसी इजायासान येवपी मनशा विशीं हें भाकीत केल्लें. इ.स.प.७०० वर्सा ताणें हिब्रू वेदांत सांगिल्लें की:
… फुडाराक तो राष्ट्रांच्या गॅलीलाक , दर्याच्या मार्गान, जॉर्डन न्हंयच्या पलतडीं मान दितलो—
२ काळखांत चलपी लोकांनी व्हडलो उजवाड पळयला;खोल काळखांतल्या देशांत रावपी लोकांचेर उजवाड पडला.इजायास 9:1ब-2
गालीलांतल्या काळखांत लोकां कडेन येवपाचो हो ‘उजवाड’ कितें आशिल्लो? इजायासान फुडें सांगलें:
कारण आमकां भुरगें जल्माक येता, आमकां पूत मेळटा आनी सरकार ताच्या खांदार आसतलें. आनी ताका अद्भुत सल्लागार , पराक्रमी देव , सासणाचो बापूय, शांतीचो राजकुंवरम्हणटले .
इजायास 9:6
येवपी मनशाचो जल्म कुमारिका कडल्यान जातलो अशें इजायासान पयलींच सांगिल्लें . हांगा ताणें फुडें स्पश्ट केलें की ताका ‘ पराक्रमी देव’ म्हणटले, आनी तो शांततायेचो सल्लागार आसतलो. गॅलिलीचे देगेवयल्यान शिकयतना हो शांतीचो गुरू महात्मा गांधीचेर ताच्या प्रभावावरवीं भारतांत पयस जाणवतालो.
गांधी & जेजूचें पर्वताचेर प्रवचन
इंग्लंडांत जेजूच्या जल्मा उपरांत १९०० वर्सां उपरांत भारतांतल्या एका तरणाट्या कायद्याचो विद्यार्थी जाका आतां महात्मा गांधी (वा मोहनदास करमचंद गांधी) अशें म्हण्टात ताका बायबल दिलें . जेन्ना ताणें जेजूची शिकवण वाचली जी दोंगराचेर प्रवचन म्हणून वळखतात तेन्ना तो सांगता
“दोंगराचो प्रवचन जो सरळ म्हज्या काळजाक गेलो.”एम के गांधी, एक आत्मचरित्र वा सत्या कडेन म्हज्या प्रयोगांची कथा. १९२७ पृ.६३
जेजून ‘दुसरो गाल घुंवडावप’ ह्या शिकवणेक लागून गांधीक अहिंसा (जखमी जावंक ना आनी मारूंक ना) हे पुर्विल्ले संकल्पनेची जाणविकाय मेळ्ळी . ‘अहिंसा परमो धर्म’ (अहिंसा हो सगळ्यांत उंचेलो नैतिक सद्गुण) ह्या सुप्रसिध्द वाक्यांतल्यान हें चिंतन दिसून येता. उपरांत गांधीन सत्यग्रह वा सत्याग्रहांत हे शिकवणेक राजकीय बळगें तयार केलें . ब्रिटीश राज्यकर्त्यांकडेन ताणें अहिंसक असहकार करपाचो होच उपेग केल्लो. कितलेशेच दशक सत्याग्रहाक लागून भारताक ग्रेट ब्रिटनांतल्यान स्वातंत्र्य मेळ्ळें. गांधीच्या सत्याग्रहाक लागून भारताक ब्रिटनापसून चड करून शांततायेन स्वातंत्र्य मेळपाक मेळ्ळें. जेजूच्या शिकवणेचो ह्या सगळ्याचेर प्रभाव पडलो.
जेजूचो दोंगराचेर केल्लो प्रवचन
तर जेजूचो दोंगराचेर केल्लो उपदेश कितें, जाचो गांधीक इतलो परिणाम जालो? सुवार्तेंत तो जेजूचो सगळ्यांत लांब नोंद जाल्लो संदेश. हांगां पुराय दोंगराचेर प्रवचन आसा जाल्यार सकयल आमी कांय खाशेलपणां कव्हर करतात.
२१ “तुमी लोकांक खूब आदीं सांगिल्लें, ‘तुमी खून करुंक नाका, आनी कोणाक खून केल्यार ताका न्याय मेळटलो’ अशें तुमी आयकलां. २२ पूण हांव तुका सांगतां, जो कोण भावाक वा भयणीक रागान भरिल्लो आसत जाल्यार, तो कोणूय भावाक वा भयणीक ‘राका’ म्हणटलो, तो दरबारांत जाप दिता. नरकाच्या उज्याचो धोको आसतलो.
२३ “म्हणून, तुमी तुमचें दान वेदीचेर अर्पण करतात आनी थंय तुमच्या भावाक वा भयणीक तुमचे आड कितेंय आसा हें याद जाता जाल्यार, २४ तुमचें दान थंय वेदी मुखार सोडून दिवचें, पयलीं वचून तांचे कडेन समेट कर, मागीर येवन तुमचें दान अर्पण करात.
२५ “तुमकां न्यायालयांत व्हरपी तुमच्या विरोधका कडेन बेगीन गजाली सुटावे करात, वाटेर तुमी एकठांय आसतनाच करात, नाजाल्यार तुमचो विरोधक तुमकां न्यायाधीशाच्या हातांत दिवंक शकता आनी न्यायाधीश तुमकां अधिकारी हातांत दिवंक शकता आनी तुमकां बंदखणींत घालूंक शकता .
व्यभिचार करप
२७ “तुमी व्यभिचार करुंक नाका’ अशें म्हणिल्लें तुवें आयकलां. २८ पूण हांव तुका सांगतां की, जो कोण बायलेक कामुकपणान पळयता, ताणें तुका काळजांत व्यभिचार केला, २९ तुज्या उजव्या दोळ्यान तुका आडखळ हाडल्यार, तुज्या आंगाचो एक भाग गमावपाक बरो, ३० आनी तुज्या उजव्या हातान तुका तो कापून उडोवप बरें तुमच्या पुराय कुडीक नरकांत वचपा परस तुमच्या कुडीचो एक भाग गमावप.
घटस्फोट
३१ “म्हणलां, कोणेंय आपल्या बायलेक घटस्फोट घेतलो जाल्यार तिका घटस्फोटाचें प्रमाणपत्र दिवंक जाय. ३२ पूण हांव तुका सांगतां की, जो कोण आपल्या बायलेक घटस्फोट दिता, तो लैंगीक संबंद सोडल्यार, तिका व्यभिचाराची बळी करता आनी कोणूय घटस्फोट घेतिल्ल्या बायले कडेन लग्न जाता तो व्यभिचार करता.
सोपूत घेवप
३३ “तुमी परतून आयकलां की, ‘तुमचो सोपूत मोडूं नाकात, पूण तुमी केल्लीं व्रत सर्वेस्पराक पुराय कर.’ अशें खूब आदीं लोकांक सांगिल्लें. ३४ पूण हांव तुका सांगतां, सर्गाचो सोपूत घेवचो न्हय, कित्याक तो देवाचो सिंहासन , वा जेरुसलेमाचो सोपूत घेवचो न्हय, कारण तुज्या तकलेचोय सोपूत घेवचो न्हय , कित्याक तुका फकत ‘हांव’ म्हणपाची गरज ना . हाचे भायर कितेंय आसूं वायटा कडल्यान येता.
दोळ्या खातीर दोळो
३८ “दोळो दोळ्याक आनी दांताक दांत’ अशें म्हणिल्लें तुमी आयकलां. ३९ पूण हांव तुका सांगतां, कोणेंय तुज्या उजव्या गालाचेर ठोकून घेवचें न्हय, ४० आनी कोणाक तुजेर दावो करून तुजो शर्ट घेवचो पडलो जाल्यार तुजो कोटय हातांत दिवचो 41 कोणेंय तुका एक मैल वचूंक जाय जाल्यार ताचे वांगडा दोन मैल वच .
दुस्माना कडेन मोग
४३ “तुज्या शेजाऱ्याचो मोग कर आनी दुस्मानाचो दुस्वास कर’ अशें म्हणिल्लें तुवें आयकलां. 44 पूण हांव तुमकां सांगतां, तुमच्या दुस्मानांचो मोग करात आनी तुमकां त्रास दिवपी लोकां खातीर मागणें करात, 45 तुमी सर्गारांतल्या तुमच्या बापायचे भुरगे जावंचे आनी नितीमानांचेर आनी अनीतीचेर पावस घालता लोकांनो , तुमी हेरां परस चड कितें करतात ?मातेव 5:21-48
जेजून हें रूप वापरून शिकयलें:
“तुमी आयकलां की तें सांगिल्लें … पूण हांव सांगतां … ”.
ह्या रचणुकेंत तो पयलीं मोयजेसाच्या कायद्यांतल्यान उद्धृत करता , आनी मागीर आज्ञाचो व्याप्ती हेतू, विचार आनी उतरां मेरेन वाडयता. जेजून मोयजेसा वरवीं दिल्ले खर आज्ञा घेवन शिकयले आनी तीं करपाक आनीकय कठीण केलीं !
दोंगराचेर प्रवचनांतलो नम्र अधिकार
ताणें कायद्याच्यो आज्ञा कशी वाडयल्यो हें उल्लेखनीय आसा. ताणें स्वताच्या अधिकाराचेर आदारून तशें केलें. वाद घालिनासतना आनी धमकावनासतना ताणें फकत म्हणलें, ‘पूण हांव सांगतां…’ आनी अशें म्हणत ताणें आज्ञाचो व्याप्ती वाडयलो. ताणें तें नम्रपणान तरी अधिकारान केलें. ताच्या शिकवणेंत हें वेगळें आशिल्लें. जशें सुवार्तेंत सांगलां की ताणें हो प्रवचन केन्ना सोंपयलो.
जेजून हीं गजाली सांगून सोंपतकच लोक ताच्या शिकवणेक अजापीत जाले, २९ कारण तो कायद्याचे शिक्षक म्हणून न्हय तर अधिकार आशिल्लो मनीस म्हणून शिकयतालो.मातेव7:28-29
जेजू व्हड अधिकारान गुरू म्हूण शिकयतालो. चडशे संदेष्टे देवा कडल्यान संदेश दिवपी दूत आशिल्ले, पूण हांगा तो वेगळो आशिल्लो. जेजू हें कित्याक करूंक शकतालो? ‘ख्रिस्त’ वा ‘ मेसियास ’ म्हूण ताका व्हड अधिकार आशिल्लो. हिब्रू वेदांतल्या स्तोत्रां 2 व्या खंडांत, जंय पयलेच खेपे ‘ख्रिस्त’ ही पदवी जाहीर जाली, थंय देव ख्रिस्ता कडेन अशें उलयता अशें वर्णन केलां:
८ म्हाका विचारात, आनी हांव राष्ट्रांक तुजो वारसो , धर्तरेचे शेवट तुजो वसाहत करतलोंस्तोत्रां 2:8
ख्रिस्ताक ‘राष्ट्रांचेर’ अधिकार दिल्लो, पृथ्वीच्या शेवटाक मेरेन. देखून ख्रिस्त म्हूण जेजूक आपूण शिकयल्ल्या प्रमाणें शिकवपाचो अधिकार आशिल्लो आनी ताची शिकवण सगळ्यां कडेन वचपाचो अधिकार आशिल्लो.
खरें म्हणल्यार मोयजेसान आपल्या शिकवणेंत अद्वितीय येवपी संदेष्ट्या विशींय बरयल्लें (इ.स.प. १५००). मोयजेसा कडेन उलयतना देवान उतर दिल्लें
तांच्या सांगाती इज्रायल लोकां मदल्यान तुज्या सारको संदेष्टो हांव तांकां उबो करतलों आनी ताच्या तोंडांत म्हजीं उतरां घालतलों. हांव ताका आज्ञा करतां तें सगळें तो तांकां सांगतलो. १९ संदेष्टो म्हज्या नांवान उलयता तें म्हजें उतर आयकना जाल्यार हांव स्वता हिशोब दितलों.दुसरें शास्त्र18:18-19
ताणें केल्ले भशेन शिकयतना जेजू ख्रिस्त म्हूण आपलो अधिकार वापरतालो आनी मोयजेसान द कमिंग प्रॉफेटाची भाकीत पुराय करतालो जो आपल्या तोंडांत देवाचीं उतरां घेवन शिकयतलो. शांती आनी अहिंसे विशीं शिकयतना ताणें उजवाडान काळोख पयस करपा विशीं वयर दाखयल्ली इजायासाची भाकीतय पुराय केली. गांधीचो गुरू जावपाचोच न्हय, तर तुमचो आनी म्हजोय गुरू जावपाचो अधिकार आशिल्ल्यावरी ताणें शिकयलें.
तुमी & हांव आनी दोंगराचेर प्रवचन
तुमी हें दोंगराचेर प्रवचन वाचलें जाल्यार तुमी ताचो पाळो कसो करचो तें पळोवपाक मागीर तुमकां गोंदळ जावं येता. आमचीं काळजां आनी आमचीं हेतू इतली उक्ती करपी अशीं आज्ञा कोण कशी जियेवंक शकता? ह्या प्रवचनान जेजूचो हेतू कितें आशिल्लो? ताच्या निमाण्या वाक्यांतल्यान आमकां दिसता.
देखून तुमचो सर्गींचो बापूय परिपूर्ण आसा तसो परिपूर्ण राव.मातेव 5:48
ही एक आज्ञा, सुचोवणी न्हय. ताची गरज म्हळ्यार आमी परिपूर्ण जावंक !
किद्याक?
जेजू दोंगराचेर प्रवचन कसो सुरू करता हातूंत जाप उक्तायता. तो आपल्या शिकोवपाच्या निमाण्या ध्येयाचो संदर्भ दिवन सुरवात करता.
आत्म्यान गरीब धन्य, कित्याक सर्गाचें राज्य तांचें .मातेव 5:3
दोंगराचेर प्रवचन ‘स्वर्गराज्य’ विशीं अंतर्दृष्टी दिवपाचो आसा. हिब्रू वेदांत स्वर्गराज्य हो संस्कृत वेदांतलो म्हत्वाचो विशय आसा. जेजू आपल्या बरे करपाच्या चमत्कारांतल्यान त्या राज्याचें स्वरूप कशें दाखयता तें पळयतना आमी स्वर्गाच्या राज्याचें वा वैकुण्ठ लोकाचें स्वरूप पळयतात .