सात पवित्र शारांमदीं बनारस हें सगळ्यांत पवित्र शार ( सप्त पुरी ). तीर्थ-यात्रा खातीर वर्साक दशलक्षां वयर यात्री येतात, जाका जीव मुक्ता अशें म्हण्टात, कारण ताची सुवात, (जंय वरुण आनी अस्सी न्हंयो गंगेक मेळटात), आनी पौराणीक कथांनी आनी इतिहासांत ताची म्हत्वाची सुवात आशिल्ल्या कारणान. बनारस, वाराणसी, अविमुक्त वा काशी (“उजवाडाचें शार”) अशेंय म्हण्टात, बनारस म्हळ्यार शिवाक पातकांची माफी मेळिल्ली.

कासी खंडाप्रमाण ( मुखेल तीर्थस्थळांचें ‘प्रवास मार्गदर्शक’ पुराण) शिवान भैरवाच्या रुपान आनी ब्रह्माकडेन खर वादांत ब्रह्माची एक तकली ताच्या धडांतल्यान वेगळी केली. ह्या खर गुन्यांवाक लागून कापिल्ली तकली ताच्या हाताक दसून उरली – गुन्यांव केल्ल्याची भावना ताचे कडल्यान पयस वचनाशिल्ली. शिव/भैरव गुन्यांवकारपणा पसून (आनी जोडिल्ली तकली) सुटका मेळोवपाखातीर जायत्या सुवातींनी भोंवतालो पूण बनारसांत येतकचच कापल्ली तकली ताच्या हातांतल्यान वेगळी जाली. देखून शिवाक हेर सगळ्या तीर्थांपरस बनारसाची इत्सा आशिल्ली आनी आयज बनारसाक ताका समर्पीत केल्लीं जायतीं तीर्थां आनी लिंगां आसात.
बनारस: मरणाचें पवित्र शार
काल भैरव हें शिवाच्या भयानक गुणांचें प्रकटीकरण आसून काल (संस्कृत: काल) म्हळ्यार ‘मरण’ वा ‘काळो’ असो अर्थ जावं येता. हाका लागून भैरव हो बनारसांत मरणाचो राखणदार थारता. यम हो आनीक एक मरणदेव वाराणसींत प्रवेश करूंक शकना. अशे तरेन भैरव जीवांक ख्यास्त दिवपाची आनी एकठांय करपाची भुमिका करता. वाराणसींत मरण आयिल्ल्यांक भैरवा ( bhairavi yatana) कडेन तोंड दिवचें पडटलें अशें म्हण्टात .
देखून थंय मरणाचो विशय बळिश्ट आशिल्ल्यान, मरण आनी संसारांतल्यान मुक्तीची आस्त वाडिल्ल्यान बनारस ही मरणाची आनी लासपाची शुभ सुवात. जायते जाण आपल्या लागीं पावपी मरणाची अपेक्षा दवरून वाराणसीक येतात, ताचे वाटेक आशेन रावतात. ह्या अर्थान वाराणसी ही जिणेच्या यात्रेची निमाणी गंतव्य. बनारसांत मणिकर्णिका आनी हरिशचंद्र अशे दोन मुखेल दाहसंस्कार घाट आसात. दोगांयमदीं मणिकर्णिकाय चड लोकप्रिय, मरण अभयारण्य अशें म्हण्टात, न्हंयचे देगेर आसून थंय लासपाचो उजो सतत जळटा. खंयच्याय दिसा बनारसाच्या घाटांतल्यान 30000 मेरेन भक्तांक गंगेंत न्हाण घेवंक मेळटा.
ते प्रमाण भारतभरांतल्यान लोक बनारसांत मरपाखातीर गर्दी करतात देखून तांच्या मरणाच्या वेळार तांकां पुनर्जल्माचें चक्र कशें मोडून अशे तरेन मोक्ष मेळोवपाची सुचोवणी शिवान दितले. थोडयाच उतरांनी बनारस म्हळ्यार मेल्ल्या मनशांचें पवित्र शार. पूण अशें आनीक एक शार आसा आनी तें तितलेंच पवित्र, तितलेंच पुर्विल्लें…
जेरुसलेम: मरणाचें पवित्र शार
जेरुसलेम हें आनीक एक पवित्र शार मेल्ल्या मनशां विशीं जाणून घेवपा सारकें. थंय पुरून दवरिल्ले लोक सगळ्यांत पयलीं मरणांतल्यान जिवंत जातले आनी मरणान आपल्याचेर आशिल्ल्या धरणांतल्यान मुक्ती मेळटली अशें मानतात देखून थंय पुरप शुभ मानतात. ताका लागून सहस्त्रकांनी ज्यू लोकांनी ह्या येवपी स्वातंत्र्याची अपेक्षा दवरून थंय पुरपाचो यत्न केला.

ह्याच पवित्र शारांत जेजू आयलो, आतां पाम आयतार म्हणटात त्या दिसा . ताणें तशें केल्ले पद्दतीन, आनी ताचो वेळ ताका जीव मुक्त (जिवंत आसतना लेगीत मरणांतल्यान मुक्त) आशिल्ल्याचें दिसून आयलें. पूण तो फकत स्वता खातीर जिवन मुक्त नाशिल्लो, पूण तुजे आनी म्हजे खातीर जिवन मुक्त जावपाचो हेतू आशिल्लो . लाजाराक जिवो केल्या उपरांत, मेल्ल्या लोकांच्या पवित्र शारांत पावतना ताणें कशें केलें तें आमी शिकतात. सुवार्तेंत अशें सांगलां:
जेजू राजा म्हूण जेरुसलेमांत येता
१२ दुसऱ्या दिसा उत्सवाक आयिल्ल्या व्हडल्या लोकांक जेजू जेरुसलेमांत वता अशें आयकलें. १३ ते माडाच्यो फांटे घेवन ताका मेळपाक भायर सरले आनी मोर्चा मारून.
“होसाना!”
“प्रभुच्या नांवान येवपी धन्य!”
“धन्य इज्रायलाचो राजा!”
१४ जेजूक एक गाढवाक मेळ्ळें आनी ताचेर बरयलां तशें बसलो.
१५ “, धूव सियोन, भियेवंक नाका , पळय, तुजो राजा गाढवाच्या कोंब्याचेर बसून येतलो.”(जकारिया 9:9)
१६ पयलीं ताच्या शिश्यांक हें सगळें समजलें ना. जेजूक महिमा मेळ्ळे उपरांतच तांकां कळ्ळें की हीं गजाली ताचे विशीं बरयल्यांत आनी हीं गजाली ताचेर जाल्यात.
१७ ताणें लाजाराक थडग्यांतल्यान आपोवन ताका मेल्ल्यांतल्यान जिवंत केलो तेन्ना ताचे वांगडा आशिल्ली लोकांनी ही खबर पातळावन चालू दवरली. १८ ताणें हें चिन्नां केलां म्हण आयकून जायते लोक ताका मेळोवंक भायर सरले. १९ तेदनां फरीसी लोकांनी एकामेकांक म्हणलें: “पळयात, आमकां खंयच पावना, पळय सगळो संवसार ताच्या फाटल्यान कसो गेलो!”जुांव12:12-19
कितें घडलें ताची पुराय दखल करपाक हिब्रू वेदांनी पुर्विल्ल्या हिब्रू राजांच्या चालीरितीं विशीं कितें सांगिल्लें तें समजून घेवपाची गरज आसा.
दावीदाचो ‘अश्वमेध’ विधी
पूर्वज राजा दावीद (इ.स.प. १०००) हाचेसावन सुरू जावन हिब्रू राजा वर्सुकी आपल्या राज घोड्याचेर बसून पवित्र शार जेरुसलेमांत मिरवणूक फुडाकार घेताले. पुर्विल्ल्या वैदिक अश्वमेध/अश्वमेध अश्व यज्ञापरस रुप आनी प्रक्रिया वेगळी आसली तरी ताचो हेतू एकूच आशिल्लो – आपल्या प्रजेक आनी हेर राज्यकर्त्यांक आपलें साम्राज्याचें सार्वभौमत्व सिध्द करप.
जकर्यासान भाकीत केल्ली ‘वेगळी’ नोंद
येवपी राजाच्या नांवाची भाकीत केल्ल्या जकर्यासानय भाकीत केल्लें की हो येवपी राजा जेरुसलेमांत भितर सरतलो, पूण राजगाद्येच्या दोंगराच्या बदलाक गाढवाचेर बसलो. वेगवेगळ्या हिब्रू ऋषींनी हे अत्यंत असामान्य घडणुकेचे वेगवेगळे आंग पयलीं पळयले.

वयर सुवार्तेंत उल्लेख केल्ल्या जकर्याहाच्या भाकीताचो एक भाग रेखांकित केला. जकर्याहाची पुराय भाकीत अशी:
झीओनाच्या राजाचें येवप
९ , धूव सियोन, खूब खोशी जा! हांसप, धूव जेरुसलेम!पळय, तुजो राजा तुज्या कडेन येता, नितीमान आनी जैतिवंत,नीच आनी गाढवाचेर , गाढवाचेर बसून, गाढवाचो पोत.
१० एफ्रायमांतले रथ आनी जेरुसलेमांतले झुजारी घोडे हांव काडून उडयतलों आनी झुजाचें धनुष्य मोडटलें.तो राष्ट्रांक शांती जाहीर करतलो. ताची सत्ता दर्यासावन दर्यामेरेन आनी न्हंयेसावन धर्तरेच्या शेवटांमेरेन पातळटली.
११ तुजे कडेन म्हज्या कराराच्या रगताक लागून
हांव तुज्या कैद्यांक उदक नाशिल्ल्या खड्ड्यांतल्यान मुक्त करतलों.जकरयाह9:9-11
जकर्यासान एक येवपी राजा भाकीत केलो जो हेर राजां परस वेगळो आसतलो. ‘रथ’, ‘झुजाचे घोडे’ आनी ‘झूज धनुर्धर’ वापरून तो राजा जावचो नासलो. खरें म्हणल्यार हो राजा हीं शस्त्रां काडून ताचे बदला ‘राश्ट्रांक शांतताय जाहीर करतालो’. पूण ह्या राजाक अजूनय एका दुस्मानाक – सगळ्यांत व्हडलो दुस्मान – हारोवचो पडटलो.
ह्या राजाक कितें तोंड दिवपाचें आशिल्लें तें समजून घेतकच हें स्पश्ट जाता. सादारणपणान राजाचो दुस्मान म्हळ्यार विरोधी राश्ट्रांतलो दुसरो राजा, वा दुसरें सैन्य, वा ताच्या लोकां कडल्यान बंड वा ताचे आड आशिल्ले लोक. पूण जकर्याह संदेष्ट्यान बरयलां की एका ‘गाढवाचेर’ प्रगट केल्लो राजा ‘ बंदखणींतल्या कैद्यांक उदक नाशिल्ल्या खड्ड्यांतल्यान मुक्त करपाचो आसा ’ (आयत ११). ‘खड्डो’ ही हिब्रू भाशेंत कबर वा मरणाचो उल्लेख करपाची पद्दत आशिल्ली. हो येवपी राजा जे हुकूमशाय, भ्रश्ट राजकारणी, वायट राजा वा बंदखणींत आडखळून पडलेले न्हय, तर मरणाचे ‘बंदी’ आशिल्ले तांकां मुक्त करपाचो आशिल्लो.
लोकांक मरणांतल्यान वाटावपाची गजाल करतना आमचो अर्थ फकत मरणाक कळाव करपा खातीर कोणाक तरी वाचवप. आमी, देखीक, बुडपी मनशाक सोडवंक शकतात, वा कोणाचोय जीव वाटावपी वखदां दिवंक शकतात. हाका लागून फकत मरण स्थगीत जाता कारण ‘वाचयल्लो’ मनीस फुडें मरतलो. पूण जकर्याह लोकांक ‘मरणांतल्यान’ वाचवपाची भाकीत करीनाशिल्ली पूण मरणान बंदखणींत आशिल्ल्यांक – पयलींच मेल्ल्यांक – सोडवपाची भाकीत करतालो . राजा, गाढवाचेर येवन, जकर्यासान भाकीत केल्लो, मरणाकच तोंड दितलो आनी ताका हारयतलो – ताच्या कैद्यांक मुक्त करतलो.
पाम आयतारा जेजूची पूर्णताय
जेजून आतां पाम आयतार म्हणटात त्या दिसा जेरुसलेमांत प्रवेश करून राजकीय हिब्रू ‘अश्वमेध ’ मिरवणूक जकर्याहाच्या भाकीतांत विलीन केलो . झुजाच्या घोड्या बदला ताका गाढवाचेर बसयल्लो . लोकांनी आपल्या पवित्र गीतां वयल्यान (स्तोत्रां) जेजू खातीर गायिल्लें तेंच गीत जेजू खातीर गायलें:
प्रभू, आमकां वाचय ! प्रभू, आमकां येस दिवचें!
२६ जो प्रभूच्या नांवान येता तो धन्य. प्रभूच्या घरांतल्यान आमी तुका आशीर्वाद दितात.
२७ सर्वेस्पर देव, ताणें आपलो उजवाड आमचेर उजवाडायला.हातांत फांटे घेवन वेदीच्या शिंगां मेरेन फेस्त मिरवणुकेंत वांटो घेवचो.स्तोत्रां118:25-27
जेजून लाजाराक जिवंत केला हें जाणून लोकांनी ताका हें पुर्विल्लें गीत गायलें आनी ताका जेरुसलेमांत पावपाची अपेक्षा आशिल्ली. तांणी मोर्चा काडलो, ‘ होसाना ‘ म्हळ्यार ‘वाचय’, जशें स्तोत्रां 118:25 च्या बऱ्याच आदीं बरयल्लें. जेजू तांकां कितें ‘वाचवपाचो’ आशिल्लो? जकर्याह संदेष्ट्यान आमकां पयलींच सांगिल्लें – मरण स्वता. जेजून गाढवाचेर बसून तांच्या मेल्ल्या मनशांच्या पवित्र शारांत भितर सरून स्वताक हो राजा म्हूण जाहीर करप कितलें योग्य.
जेजू दुख्खान रडटा
पाम आयतारा जेजू जेरुसलेमांत भितर सरलो (हाका ट्रायम्फंट एंट्री अशेंय म्हण्टात ) धर्मगुरूंनी ताका विरोध केलो. जेजून तांच्या विरोधाक दिल्लो प्रतिसाद सुवार्तेंत नोंद केला.
जेरुसलेम लागीं पावताना आनी शाराक पळे वन ताणें ताचेर रडलें ४२ आनी म्हणलें, “तुका, तुका लेगीत, ह्या दिसा तुका कितें शांती मेळटलें तें कळ्ळें जाल्यार, पूण आतां तें तुज्या दोळ्यां पासून लिपलां. ४३ तुमचे दुस्मान तुजे आड तट बांदून तुका वेढो घालतले आनी तुका सगळ्या वटांनी आडखळ घालतले.४४ ते तुका जमनीर धांवडावन घालतले, तुका आनी तुज्या भितरल्या भुरग्यांक वण्टींचेर ते एक फातर सोडचे नात, कारण तुमी देवाच्या येवपाचो वेळ वळखलो ना .लुकास19:41-44
जेजून म्हणलें की फुडाऱ्यांनी ‘ ह्या दिसा’ ‘देवाच्या येवपाचो वेळ वळखूंक जाय आशिल्लो’.
ताचो अर्थ कितें आशिल्लो? तांकां कितें चुकलें?
दानीएलान ५३७ वर्सां आदीं भाकीत केल्लें ‘सात’ हें कोडे तांणी आपल्या वेदांत चुकयल्लें . सात जाणांनी केल्ल्या ह्या अदमासाक लागून पांचशें वर्सां परस चड काळापयलींच्या दिसा राजा येवपाचो अदमास काडलो .

जकर्याहाचीं भाकीतां (राजा मरणाक हारोवंक गाढवाचेर बसून येवपा विशीं) आनी दानीएलाचीं भाकीतां त्याच दिसा आनी एकाच शारांत – जेरुसलेम, मेल्ल्याचें पवित्र शार – एकठांय जाल्ल्यान पाम आयतार शुभ आशिल्लो.
राष्ट्रांतल्या आमकां
बनारस हें मृतकांचें तीर्थयात्रा पवित्र शार आसा, कारण ताचें स्थान शुभ आसा. वयर सांगिल्ल्या भैरवाच्या काणयेच्या त्याच सुवातेर येतकच यात्रेकरुंचेर आशीर्वाद येता. हाका लागून ताचें दुसरें नांव काशी, उजवाडाचें शार.
जेजूक आमचो जीव मुक्ता जावन जेरुसलेमांतल्या मरणाचेर ताणें मेळयल्लें जैत ताच्या मतान जेरुसलेम भायल्या सगळ्या राश्ट्रांनी वचतलें म्हणून तें वेगळें आसूंक जाय आशिल्लें.
किद्याक?
कारण ताणें स्वताक ‘ संवसाराचो उजवाड ’ म्हूण जाहीर केलो , जाचें जैत जेरुसलेम थावन सगळ्या राश्ट्रांक – तुमी आनी हांव खंय रावतात थंय – वतलें. जेजूच्या जैताचो आशीर्वाद मेळोवंक आमकां यात्रांत जेरुसलेमाक वचचें पडचें नासलें. ताच्या मरणा कडेन झुजपाक सुरवात करपी त्या सप्तकांतल्या घडणुकांनी कशें तें आमी पळयतात .