शाळेंत आसतना हांव विज्ञान वाचक एक आतुर आशिल्लो. नखेत्रां आनी अणू हांचे विशीं वाचतां – आनी ताचे मदीं चडशीं गजालीं. हांवें वाचल्लीं पुस्तकां आनी शाळेंत शिकून घेतिल्ल्या पुस्तकांनी म्हाका शिकयलें की शास्त्रीय गिन्यानान उत्क्रांती ही एक तथ्य म्हूण स्थापन केल्या. आयज सगळें जिवीत बऱ्याच काळांत एकाच पूर्वजांतल्यान आयलें अशें उत्क्रांतींतल्यान मत मांडलां. संयोगी उत्परिवर्तनाचेर कार्य करपी सैमीक निवड प्रक्रियेंतल्यान ताणें तशें केलें. म्हज्या भोंवतणी पळयल्ल्या आनी अणभवल्ल्या संवसारांतल्या इतल्या गजालींचो अर्थ आशिल्ल्यान उत्क्रांती म्हाका आवडली.
समाजांत शिकयल्ली उत्क्रांती
देखीक- तातूंत स्पश्ट केल्लें:
- कित्याक इतले विंगड विंगड प्रकार आशिल्ले, पूण तरी लेगीत तांचेमदीं जायते सारकेपण आशिल्ले. हाका लागून सादारण पूर्वजांतल्यान आयिल्ल्याचें सिध्द जालें,
- कांय पिळग्यांनी जनावरांत कांय बदल आमकां कित्याक दिसूंक लागले. पर्यावरणांतल्या बदलांक लागून पतंगांची लोकसंख्या, वा चोंच लांबाय बदलपी बगांची लोकसंख्या कशी पळयली हें शास्त्रज्ञांनी पळयलें हें म्हाका कळ्ळें. उपरांत जनावरांच्या संवर्धनांतली उदरगत जाली. हीं ल्हान ल्हान उत्क्रांतीच्या पांवड्यांचीं उदाहरणां आशिल्लीं.
- मनशां सयत जीव जियेवपाखातीर एकामेकांकडेन कित्याक इतले कश्ट घेताले आनी झगडटाले. हातूंतल्यान अस्तित्वा खातीर केन्नाच सोंपनाशिल्लो संघर्श दिसून आयलो.
- जनावरांक आनी खास करून मनशांक सेक्स कित्याक इतलो म्हत्वाचो दिसतालो. हाका लागून आमच्या जातींक जियेवंक आनी उत्क्रांती चालू दवरपाक जाय तितली संतती मेळटली.
उत्क्रांतींतल्यान मनशाच्या जिविताचें स्पश्टीकरण जालें – संघर्श, सर्त आनी कामवासना. जैविक जगांत आमी जें पळयतात ताचेकडेन तें जुळटा – उत्परिवर्तन, बदलपी जाती आनी जातींमदलें सारकेंपण. लाखांनी वर्सां आमच्या सादारण पूर्वजाचेर कार्यरत आशिल्ली संद आनी सैमीक निवड जाका लागून आयज आमी पळयतात त्या वेगवेगळ्या वंशजांक लागून हाचो अर्थ जालो.
पाठ्यपुस्तकांत संक्रमणकालीन जीवाश्मांचो उल्लेख उत्क्रांतीखातीर शक्य आशिल्लो आनीक शास्त्रीय पुरावो म्हूण केल्लो. संक्रमणकालीन जीवाश्मांतल्यान आदल्या काळांतलीं जनावरां मध्यवर्ती जीवाश्मांतल्यान आपल्या उत्क्रांती जाल्ल्या वंशजाकडेन कशीं जोडिल्लीं तें दाखयलें. युगांतल्यान सकयल आमच्या उत्क्रांतीचो क्रम सिध्द करपी अशे जायते संक्रमण अस्तित्वांत आसात अशें हांवें मानलें.
तथ्य: संक्रमणकालीन जीवाश्म आनी मध्यवर्ती जीवरूपांचो उणाव
म्हाका एकदम अजाप जालें, लागीं पळयतना, हें फकत अशें न्हय हें कळटकच. खरें म्हणल्यार पाठ्यपुस्तकांतलो उत्क्रांती मार्ग दाखोवपी संक्रमण जीवाश्मांचो उणाव (एककोशिक -> अकशेरुकी -> नुस्तें -> उभयचर -> सरपटपी प्राणी -> सस्तन प्राणी -> प्रायमेट -> मनीस) उत्क्रांतीकडेन सरळ विरोध करतालो. देखीक- एकेच कोशिकेच्या जीवांतल्यान दर्यांतल्या अकशेरुकी प्राण्यांमेरेन (देखीक- स्टारफिश, जेलीफिश, ट्रायलोबाइट, क्लॅम, सी लिली आदी) उत्क्रांती जावपाक २ अब्ज वर्सां लागलीं अशें मानतात. योगायोगान आनी सैमीक निवडीन बॅक्टेरियांतल्यान जटिल अकशेरुकी प्राण्यांमेरेन जिवीत उत्क्रांत जालें जाल्यार कितले अगणित मध्यवर्ती पदार्थ अस्तित्वांत आसूंक जाय हाचो विचार करात. तातूंतले हजारांनी लोक जीवाश्म म्हणून सांबाळून दवरिल्ले आयज आमकां मेळपाक जाय आशिल्ले. पूण ह्या संक्रमणांविशीं उत्क्रांतीचे तज्ञ कितें म्हणटात?
अशीं जटिल कार्बनी रुपां [म्हळ्यार अकशेरुकी प्राणी] सुमार स कोटी वर्सां पोरन्या खडपांत कित्याक आसूंक जाय आनी आदल्या दोन अब्ज वर्सांच्या नोंदींत नासूं येतात वा वळखूंक मेळनात?एम.के आनी ई.एच.कोल्बर्ट, स्ट्रॅटिग्राफी अँड लायफ हिस्ट्री (१९६५), पृ. १०२ हें नांव.
अकशेरुकी वर्गांच्या वंशमार्गांचो थेट पुरावो मेळोवपाखातीर जीवाश्म नोंदीचो व्हडलोसो उपेग जायना. … खंयचोच वंश मध्यवर्ती जीवाश्म प्रकारांवरवीं हेर खंयच्याच वंशाकडेन जोडिल्लो ना.
जे.व्हॅलेंटाइन, द इव्हॉल्यूशन ऑफ कॉम्प्लेक्स एनिमल्स इन व्हाट डार्विन बिगान, एलआर गॉडफ्रे, संपादक, एलिन आनी बेकन इंक 1985 पृ. २६३ हें नांव.
अशे तरेन प्रत्यक्ष पुराव्यांवरवीं असो उत्क्रांती क्रम अकशेरुकी प्राण्यांनी कळसांत पावपी NO अशें दिसून आयलें. फकत अचकीत जीवाश्म नोंदींत ते पुरायपणान तयार जाल्ले दिसतात. आनी हातूंत दोन अब्ज वर्सांचो उत्क्रांती आशिल्लो अशें म्हणटात!
नुस्त्याची उत्क्रांती: संक्रमणकालीन जीवाश्म नात
अकशेरुकी प्राण्यांपसून नुस्त्यामेरेन जावपी उत्क्रांतींत मध्यवर्ती जीवाश्मांचो होच अभाव आमकां मेळटा. मुखेल उत्क्रांतीचे शास्त्रज्ञ हे गजालीची पुष्टी करतात:
कॅम्ब्रियन [अकशेरुकी] … आनी खऱ्यांनीच नुस्त्या सारके वर्ण आशिल्ल्या जनावरांचे पयले जीवाश्म दिसले तेन्ना 10 कोटी वर्सांचो अंतर आसा जो आमी घडये केन्नाच भरूंक शकचे नात”एफ.डी.ओमनी, द फिश (लाइफ नेचर लायब्ररी, १९६४, पृ.६०)
हाडां आशिल्ल्या नुस्त्यांचे तिनूय उपविभाग जीवाश्म नोंदींत सुमार एकाच वेळार दिसतात… तांची उत्पत्ती कशी जाली? तांकां इतले व्हड प्रमाणांत वेगळेपण कित्याक मेळ्ळें? तांकां जड कवच कशें मेळ्ळें? आनी आदल्या मध्यवर्ती रुपांचो निशाण कित्याक ना?जीटी टॉड, अमेरिकन प्राणीशास्त्रज्ञ 20 (4): 757 (1980)
वनस्पतीची उत्क्रांती: संक्रमणकालीन जीवाश्म नात
वनस्पतींच्या उत्क्रांतीक आदार दिवपी जीवाश्म पुरावो पळोवपाक जेन्ना आमी वळटात तेन्ना आमकां परतून जीवाश्म पुरावो मेळना:
जमनीवयल्या वनस्पतींची उत्पत्ती खंयच्याय गजालीक जितली “काळाच्या धुक्यांत गमावल्या” तितलीच आसा आनी ह्या गूढतायेन वादविवाद आनी अदमासा खातीर एक पिकाळ मळार तयार केलाप्रायस, जैविक उत्क्रांती , 1996 पृ. 144 हें नांव
सस्तन प्राण्यांची उत्क्रांती: संक्रमणकालीन जीवाश्म नात
उत्क्रांतीच्या झाडाच्या आकृतीबंधांतल्यान हीच समस्या दिसून येता. सस्तन प्राण्यांची उत्क्रांती देखीक घेवची. सुरवात नाशिल्ली ही पाठ्यपुस्तक आकृती पळयात, वा सस्तन प्राण्यांच्या मुखेल गटांक जोडपी संक्रमणकालीन जीवाश्म पळयात. ते सगळे आपलीं खाशेलपणां पुराय करून दिसतात.
संग्रहालयांत संक्रमणकालीन जीवाश्म नात
शास्त्रज्ञांनी 150 वर्सां वयर संवसारभर अदमास केल्ल्या संक्रमण काळांतल्या जीवाश्मांचो पुराय सोद लायला.
[डार्विनाचीं] कल्पना खाशेल्या निर्मितीच्या सिध्दांताच्या विरोधांत सादर केल्लीं, जो नव्या रुपांची क्षणीक निर्मिती अदमास करता, … ताणें … अदमास काडलो की जसो जसो नमुनो संग्रह वाडत वता तसो तसो जीवाश्म रुपांमदली दिसपी अंतर … जातींमदीं ल्हव ल्हव संक्रमण दाखोवपी रुपांनी भरतले. ताचे उपरांत एक शेंकडो चडशे पुरातत्वशास्त्रज्ञ ताचे फाटभुंयेर गेले.स्कॉट फ्रीमॅन आनी जॉन हेरन हांणी केल्लें उत्क्रांतीचें विश्लेशण 2006 . पृ. ७०४ (उपरांतच्या आवृत्त्यांवांगडा लोकप्रिय विद्यापिठाचो मजकूर)
तांणी वेगवेगळ्या संग्रहालयांनी लाखांनी आनी लाखांनी लोकांची वळेरी केल्या.
संवसारभर शास्त्रज्ञांक लाखांनी जीवाश्म मेळ्ळे तरी तांकां एकूय निर्विवाद संक्रमणकालीन जीवाश्म मेळूंक ना. ब्रिटीश आनी अमेरिकन ह्या दोनूय संग्रहालयांतल्या सैमीक इतिहासांतल्या शास्त्रज्ञांनी जीवाश्म नोंदीचो सारांश कसो दिला तें पळयात:
अमेरिकन म्युझियमाचे लोक संक्रमणकालीन जीवाश्म नात म्हणटात तेन्ना विरोध करप कठीण…तुमी म्हणटात की हांवें निदान ‘दरेक प्रकारचे ऑर्गॅन्सिम ज्या जीवाश्मांतल्यान मेळ्ळे ताचो फोटो दाखोवचो’. हांव तें ओळीचेर घालतलों — अशें एकूय जीवाश्म ना, जाचे खातीर उदकांतल्यान वाद घालूंक मेळटालो”ब्रिटीश म्युझियम ऑफ नेचरल हिस्ट्रीचो वरिश्ठ जीवाश्मशास्त्रज्ञ कॉलिन पॅटरसन हाणें एल.डी. 89 1984 वर्सा
डार्विनाच्या काळासावन जीवाश्म नोंदींतल्या गळून पडपी दुव्यांचो सोद सदांच वाडत वचपी प्रमाणांत चालू आसा. फाटल्या शंबर वर्सांत पुरातत्वविज्ञानीक कार्यावळीचो विस्तार इतलो व्हड जाला की घडये १८६० सावन सगळ्या पुरातत्वविज्ञानाच्या वावरांतलो ९९.९% वावर जाला.आयज वळखूंक येवपी शंबर हजार वा तितल्याच सुमार जीवाश्म जातींचो फकत एक ल्हानसोच अंश डार्विनाक खबर आशिल्लो. पूण डार्विनाच्या काळासावन सोदून काडिल्ल्या अक्षरशः सगळ्या नव्या जीवाश्म जातींचो एक तर ज्ञात रुपांकडेन लागींचो संबंद आशिल्लो वा, .. अज्ञात संबंदाच्या विचित्र खाशेल्या प्रकारांचो.मायकल डेन्टन हांणी केला. उत्क्रांती: संकश्टांतलो एक सिध्दांत . १९८५ पृ. १६०-१६१ हें नांव
सैमीक निवडींत केन्नाच दिसूंक नाशिल्ली नवी उदयाक येवपी म्हायती
मागीर म्हाका कळ्ळें की हांवें आदीं वर्णन केल्ली उत्क्रांतीची स्पश्टीकरणात्मक शक्त हांवें पयलीं विचारिल्ले प्रमाण प्रभावी नाशिल्ली. देखीक- काळाप्रमाण जनावरांत बदल आमी पळयतात तरी ह्या बदलांत केन्नाच वाडत वचपी गुंतागुंत आनी नवें कार्य दिसना. अशे तरेन पयलीं सांगिल्ल्या पतंगांची लोकसंख्या रंग बदलता तेन्ना गुंतागुंतीची पातळी (जीन म्हायती) तशीच उरता. अशे तरेन मनीस जाती निर्माण जाली . खंयचीच नवीन रचणूक, कार्यां वा म्हायती आशय (आनुवंशिक संहितेंत) वळख करून दिवंक ना. सैमीक निवड फकत सद्याच्या म्हायतींतल्या बदलांक ना करता . तरी लेगीत उत्क्रांतींत गुंतागुंत आनी नवी म्हायती वाडपी बदलाची गरज आसता . खरेंच, उत्क्रांतीवादी ‘झाडां’ दाखोवपी सामान्य प्रवृत्ती होच. तातूंत सादें जिवीत (एककोशिकीय जीवांभशेन) ल्हव ल्हव चड गुंतागुंतीचें जिवीत (सुकणीं आनी सस्तन प्राण्यांसारकें) विकसीत जावपी दाखयतात.
आडवी हालचाल करपी वस्तू पळोवप (पूल मेजाचेर बिलियर्ड्स लोळपी सारके) आनी उब्या वयर वचपा सारके (वडपी लिफ्ट सारके) सारके न्हय. उब्या हालचालींक उर्जेची गरज आसता. तेच तरेन सद्याच्या जीनांतल्या वारंवारतेंतल्या फरकांक लागून नवी म्हायती आनी कार्य आशिल्लीं नवीं जीनां तयार करप हें सारकें न्हय. गुंतागुंतीच्या त्याच पातळेचेर बदल पळोवन वाडत वचपी गुंतागुंतीचो निश्कर्श काडूं येता अशें बाह्यरुपण करपाक आदार मेळना.
सामान्य डिझायनान स्पश्ट केल्ले जैविक सारकेपण
निमाणें म्हाका कळ्ळें की, एक सामान्य उत्क्रांती पूर्वज (हाका समरूपताय म्हण्टात) अस्तित्व सिध्द करपी जीवांमदलें सारकेंपण पर्यायीपणान सामान्य डिझायनराचो पुरावो म्हणून अर्थ लावंक मेळटा. खरेंच, कार कंपनीच्या ऑटोमोबायल मॉडेलांत एकामेकांकडेन डिझायनांत सारकेंपण आसता हाचें कारण म्हणल्यार मॉडेलां फाटल्यान एकूच डिझायन पंगड आसता. डिझायन केल्ल्या उत्पादनांतलें सारकेंपण केन्नाच सादारण पूर्वजांतल्यान आयिल्ल्यान न्हय, पूण सादारण डिझायन पंगडान नियोजीत केल्लें आसता. अशे तरेन सस्तन प्राण्यांमदले पॅन्टाडॅक्टिल अवयव सगळ्या सस्तन प्राण्यांखातीर ही मुळावी अवयव रचना वापरपी डिझायनराच्या पुराव्यांचो संकेत दिवंक शकता.
सुकण्यांचो फुफ्फुस: अनिवार्यपणान जटिल रचना
जैव जगाची चड समजूत जशी जशी चालूच आसा तशी तशी उत्क्रांतीचे प्रस्न वाडत रावतात हें हांवें पळयलां. उत्क्रांती शक्य जावपाखातीर कार्यांतल्या ल्हान ल्हान बदलांक लागून जिवीत उरपाचें प्रमाण वाडोवपाची गरज आसता, जाका लागून हे बदल वेंचून काडून फुडें व्हरूंक मेळटात. समस्या म्हळ्यार ह्या संक्रमणकालीन बदलांतले जायते बदल फकत काम करचे नात, फंक्शन वाडोवप सोडून. देखीक सुकणीं घेवचीं. सरपटपी प्राण्यांपसून तांची उत्क्रांती जाल्या अशें मानतात. सरपटपी प्राण्यांक सस्तन प्राण्यांभशेन फुफ्फुसाची यंत्रणा आसता, ती ब्राँची नळयेंतल्यान फुफ्फुसांतल्यान भितर-भायर हवेक आल्व्होलींत हाडून आसता.
सुकण्यांची फुफ्फुसाची रचणूक मात सामकी वेगळी आसता. फुफ्फुसाच्या पॅराब्रोन्चींतल्यान हवा फकत एकेच दिकेन वता. हे आकृतीबंध ह्या दोन डिझायन आराखड्याचें चित्रण करतात.
ताचो फुफ्फुस परतून मांडटा आसतना (संयोगान बदल करून) कल्पित अर्द सरपटपी प्राणी आनी अर्द सुकणें कशें स्वास घेवपाचें आसा? द्विदिशी सरपटपी प्राण्यांची रचणूक आनी एकदिशीय सुकण्यांची रचणूक हांचेमदीं अर्द वाटेर आसतना लेगीत फुफ्फुस काम करपाक शकता? ह्या दोन फुफ्फुसाच्या डिझायनांत अर्दवट रावप फकत जिवीत उरपा खातीर बरें न्हय, पूण मध्यवर्ती जनावराक स्वास घेवंक मेळचो नासलो. हें जनावर मिनटांनी मरतालें. घडये ताकाच लागून शास्त्रज्ञांक संक्रमणकालीन जीवाश्म मेळूंक नात. आंशिकपणान विकसीत केल्ल्या डिझायनान काम करप (आनी अशे तरेन जगप) फकत अशक्य आसा.
इंटेलिजंट डिझायनाचें कितें? तातूंत आमचें मनीसपण स्पश्ट जाता
उत्क्रांतीच्या सिध्दांताक आदार दिवपी पुरावो म्हणून हांवें पयलेच खेपे पळयल्लें तें बारीकसाणेन पळयल्यार तें अविश्वसनीय थारलें. उत्क्रांती सिध्दांताक आदार दिवपी प्रत्यक्ष निरिक्षण करपासारके पुरावे मेळनात. तो अजापीत करपी प्रमाणांत शास्त्रीय पुराव्यांचो आनी सामान्य बुद्दीचो लेगीत विरोध करता. मुळाव्यान उत्क्रांतीवादाक पाळो दिवपाक तथ्याची न्हय तर विस्वासाची गरज आसता. पूण जिवीत कशें जालें हाचे पर्यायी स्पश्टीकरण आसात काय?
घडये जिवीत हें एका बुदवंत डिझायनाचे उत्पादन आसूं येता?
मनशाच्या जिविताचेय अशे आंग आसात, जे उत्क्रांती सिध्दांत केन्नाच स्पश्ट करपाचो यत्न लेगीत करिना. लोक इतले सौंदर्यवादी, सहजपणान संगीत, कला, नाटक, कथा, सिनेमा – तातूंतल्या खंयच्याच एका सिनेमा कडेन जिवीत उरपाचें मोल ना – स्वताक ताजें करपाक कित्याक वळटात? आमचे कडेन एक अंतर्निहित नैतिक व्याकरण कित्याक आसा, जें आमकां नैतीक बऱ्या-वायटाची अंतर्ज्ञानान जाणविकाय करपाक मेळटा? आनी आमच्या जिवितांत उद्देश कित्याक जाय? मनीस जावपाक ह्यो क्षमता आनी गरजो गरजेच्यो आसतात, तरीपूण उत्क्रांतींतल्यान सहजपणान स्पश्ट जायनात. पूण स्वताक देवाच्या प्रतिमे प्रमाण रचलां अशें समजून घेवप ह्या अभौतिक मनशाच्या गूणांक अर्थ दिता. इंटेलिजंट डिझायनान तयार केल्ली ही कल्पना आमी हांगा सोदून काडपाक सुरवात करतात.